จูกัดเหลียง

จูกัดเหลียง หรือ ขงเบ้ง เป็นตัวละครในวรรณกรรมจีนอิงประวัติศาสตร์เรื่องสามก๊กที่มีตัวตนจริงในประวัติศาสตร์ยุคสามก๊ก

จูกัดเหลียง

คำคม

	อันธรรมดาเกิดมาเป็นชาย เมื่อปรารถนาจะเป็นใหญ่ แม้ได้ดีที่ไหน ก็จะทำการที่นั้น อันจะคิดรั้งรออยู่ มัวแต่กลัวโน่น กลัวนี่ นานไปภายหน้าหากเป็นของผู้อื่นแล้ว จะคิดทำการต่อภายหน้า จะยากลำบากกว่า

	ภูมิของคนมิได้อยู่ที่ชาติกำเนิด แต่อยู่ที่คุณธรรมและความรู้ ถ้าจะแข่งภูมิกัน ควรจะเอาสองสิ่งนี่มาแข่งกัน ถึงจะชื่อว่าเป็นความยุติธรรม

	จะฆ่าไก่ไม่ควรเอามีดฆ่าโคมาฆ่า ทำการสิ่งใดควรให้เหมาะแก่การนั้น

	ชายชาติทหาร ยอมตายไม่เสียดายชีวิต ขอเพียงให้ขึ้นชื่อลือชาไว้เป็นพอ

	การจะให้อภัยคน กี่ครั้งกี่หนก็ให้อภัยได้ บางคนให้อภัยสิบครั้งไม่กลับตัว แต่เมื่อจะให้อภัยกัน ไยต้องนับจำนวน

	การลัดนิ้วมือเดียว ไม่ควรที่จะถกเถียงกันอื้ออึง สิ่งที่จะต้องจัดการภายในเวลาอันรวดเร็ว ต้องจัดการอย่างรวดเร็วที่สุด หากปล่อยเวลาให้เนิ่นนาน หรือแพร่งพรายให้เขารู้ทั่วกันไปหมด การนั้นก็จะสำเร็จไปไม่ได้

	เกิดเป็นชายต้องรักษาวาจาสัตย์ พูดคำไหนต้องเป็นคำนั้น

	การกระทำที่ผิด บางครั้งเกิดจากคิดผิด

	นักสู้ไม่คอยโชคชะตา ไม่ปล่อยให้ฟ้าดินเทพยดาเป็นผู้ลิขิต แต่ลิขิตเขียนชีวิตด้วยตนเอง

	ยอมให้มีการละเมิดกฎหมาย เพียงสักคนคนหนึ่งและครั้งเดียว คนอื่น ๆ ก็จะอ้างสิทธิ์ทำบ้างและหลายครั้ง แม้ว่าการละเมิดกฎจะไม่ดีก็ตาม

	ชายอย่าดูหมิ่นชาย ชายอย่าดูถูกชายด้วยกันเอง

	การแก้แค้นก่อให้เกิดการแก้แค้น การให้อภัยก่อให้เกิดความรักความเมตตา

	จะทำการใหญ่ พึงระวังสิ่งเล็กน้อย

	อะไรที่มันมืด ให้รีบหาแสงสว่าง อย่าอยู่ในมุมมืดนาน ๆ มิฉะนั้นจะถึงความอับจน

	คนที่มีเมตตาสูง ไปไหน ๆ ย่อมไม่ได้รับอันตราย ผู้คิดร้ายเห็นเข้าก็ใจอ่อนกลับจะรักเข้าอีก

	ความดีและความชั่ว สัตว์ไม่ทำร้ายสัตว์ทุกตัว ถ้าคนทำร้ายคนได้ไม่เลือกหน้า คนนั้นเลวกว่าสัตว์

	ผู้มีความรอบรู้ มีฝีมือ มีความกล้าหาญ นับว่าเป็นคนสำคัญของแผ่นดิน ในยุคสมัยหนึ่งก็ใช่ว่าจะมีมากมาย ควรจะรักษาตัวไว้ในทางธรรม พึงดำเนินชีวิตอย่าให้ตกต่ำ อย่าใช้อารมณ์ตัดสินใจเหตุการณ์ บ้านเมืองยังต้องการคนอย่างท่านช่วยแก้ไข ขอให้ท่านคิดการทำนุบำรุงแผ่นดิน บำรุงชาติบ้านเมืองให้เกิดความร่วมเย็นเถิด ผู้คนจักสรรเสริญท่านตลอดกาล

	บ่าวที่ดี ย่อมรับใช้นายถวายชีวิต จงรักภักดีต่อนายมั่นคง ยามนายสุขก็พลอยสบายใจด้วย ยามนายทุกข์ก็ร้อนรนกายใจ ส่วนนายที่ดีย่อมดูแลบ่าวให้สุขสบาย รักษาบ่าวให้ปลอดภัย รักบ่าวเหมือนบุตรของตน

	เป็นธรรมดาของแผ่นดิน ที่มีแต่ความสงบสุขมานาน จนระเริงหลงสุขกลับทำสิ่งชั่วร้ายของผู้คน ความทุกข์เดือนร้อนก็จะคืบคลานมาเป็นเบื้องต้น แล้วกลายมาเป็นประวัติศาสตร์อันชั่วร้ายของมนุษยชาติ

	ชีวิตควรรักษาไว้ทำประโยชน์ เมื่อยังไม่สมควรตาย ก็อย่าเร่งตายไป ต่อให้ถึงที่ตาย หรือถึงคราวตายเสียก่อน แล้วค่อยตายจึงเหมาะสม

	ทหารเลวหาง่าย อันทหารเอกนั้นหายาก

	เป็นคนดีมีศีลธรรม คบค้าสมาคมกับโจรผู้ร้าย ใครเขาจะเชื่อถือว่าดี หลักทั่วไปมีว่า คนดีไปสู่คนดี คนชั่วไปหาคนชั่ว

	เกิดเป็นคนในแผ่นดิน ถ้าเอาแต่พิเคราะห์เห็นผู้ใดมีบุญวาสนามาก ก็เข้าไปนอบน้อมเป็นข้าด้วยหวังสุขสบาย โดยไม่พิจารณาถึงผิดถูกชั่วดี จะมีค่าแห่งความเป็นคนที่ตรงไหน

	ทันทีที่ความแค้นคลุ้มคลั่ง ความคิดยับยั้งก็มักหลีกหนีหายไป

	ความแค้นที่ใหญ่หลวง ทำให้คนมือมัว เห็นแต่การทำลายไม่เห็นการสร้างสรรค์

	ชีวิตใคร ๆ ก็รักและหวงแหน แต่สิ่งที่เหนือชีวิตนั้นคือธรรม ถ้าจะรักชีวิตก็จงรักความเป็นธรรมด้วย

	บ่าวรับใช้ บ่าวพึงทำกิจโดยเปิดเผย อย่าให้นายสงสัยว่ามีพิรุธได้ หาไม่แล้วจะมีอันตรายเป็นแม่นมั่น

	เกิดเป็นคน ต้องรู้จักอ่อนน้อม บางครั้งก็ต้องรู้จักยอม เพื่อรักษาชีวิตไว้ สำหรับทำดีที่ดียิ่งกว่า ระวัง! อย่าหักด้ามพร้าด้วยเข่า

	เป็นบ่าวหากนายใช้ต้องทำ เมื่ออยู่ในวิสัยที่สามารถจะกระทำได้

	เกิดเป็นชายชาติทหาร มีหรือจะคิดกลัวการสงคราม คิดเป็นนักการเมือง ก็ไม่ควรกลัวการสาดโคลน

คำคมอื่น ๆ

• เกียรติยศย่อมเกิดจากการกระทำที่สุจริต
• ถ้าคุณหัวเสีย คุณจะเสียหัว
• อย่าไล่สุนัขให้จนตรอก อย่าต้อนคนให้จนมุม
• อำนาจที่ปราศจากเหตุผล คือ อำนาจของคนพาล อำนาจที่ปราศจากความเมตตา คือ อำนาจที่นำมาซึ่งความปราชัย
• ถ้าคุณคิดจะเป็นใหญ่ คุณก็จะได้เป็นใหญ ถ้าคุณคิดอยากเป็นอะไร คุณก็จะได้เป็นสิ่งนั้น
• เพราะแสวงหา มิใช่เพราะรอคอย เพราะเชี่ยวชาญ มิใช่เพราะโอกาส เพราะสามารถ มิใช่เพราะโชคช่วย ดังนี้แล้ว "ลิขิตฟ้าหรือจะสู้มานะตน"
• นกทำรังให้ดูไม้ ข้าเลือกนายให้ดูน้ำใจ
• ผู้ที่ยิ่งใหญ่ที่สุด คือ ผู้ที่ทำตนให้เล็กที่สุด ผู้ที่เล็กที่สุดก็จะกลายเป็นผู้ที่ใหญ่ที่สุด ผู้ที่มีเกียรติ คือ ผู้ที่ให้เกียรติผู้อื่น
• จริงคือลวง ลวงคือจริง ถ้าคุณคิดว่าข้าศึกมีทางเลือกเพียง 2 ทาง จงแน่ใจได้ว่าเขาจะเลือกทางที่ 3
• ถ้าสติไม่มา ปัญญาก็ไม่มี
• มังกรถ้าไร้หัว หางก็ตีกันเอง ถ้าคานบนเอน คานล่างก็เบี้ยว ถ้าเสาเอกเฉียง เสาโทก็เฉ
• คนมองไม่เห็นการณ์ไกล ภัยก็จะมาถึงตัว คนไม่รู้จักตัดไฟ ภัยก็จะน่ากลัว
• ยามเรืองรุ่งพุ่งเปรี้ยงดุจเสียงฟ้า แม้เทวายังสยบหลบทางให้ จะหยิบดาวเดือนชมก็สมใจ คงร้องให้วันหนึ่งแน่ คราวแพ้มี
• ไม้คดใช้ทำขอเหล็กงอใช้ทำเคียว แต่ คนคดเคี้ยวใช้ทำอะไรไม่ได้เลย
• เล่นหมากรุก อย่าเอาแต่บุกอย่างเดียว เดินหมากรุกยังต้องคิด เดินหมากชีวิต จะไม่คิดได้อย่างไร
• เมื่อเสียหลักก็ต้องหลบอย่างฉลาด เมื่อพลั้งพลาดต้องรู้หลึกใส่ปลีกหาง ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทำ ค่อยคลำทาง จึงจะย่างสู่จุด

หมายเมื่อปลายมือ

• ปลาใหญ่มักตายน้ำตื้น
• เกียรติยศย่อมเกิดจากการกระทำที่สุจริต
• เมื่อใครสักคนหนึ่ง ทำผิด ท่านอย่าเพิ่งตำหนิหรือต่อว่าเขา เพราะถ้าท่านเป็นเขาและตกอยู่ในสภาพแวดล้อมเช่นเดียวกับเขา ท่านอาจจะตัดสินใจทำเช่นเดียวกับเขาก็ได้
• การบริหารคือการทำงานให้สำเร็จโดยอาศัยมือผู้อื่น
• ผู้ปกครองระดับธรรมดา ใช้ความสารมารถของตนอย่างเต็มที่ ผู้ปกครองระดับกลาง ใช้กำลังของคนอื่นอย่างเต็มที่ ผู้ปกครองระดับสูง ใช้ปัญญาของคนอื่นอย่างเต็มที่
• อ่านคนออก บอกคนได้ ใช้คนเป็น
• เมื่อนักการฑูตพูดว่า "ใช่ หรือ อาจจะ" เขามีความหมายว่า "อาจจะ" เมื่อนักการฑูตพูดว่า "อาจจะ" เขามีความหมายว่า
• "ไม่" เมื่อนักการฑูตพูดว่า "ไม่" เขาไม่ใช่นักการฑูต เพราะนักการฑูตที่ดีจะไม่ปฏิเสธใคร
• เมื่อสุภาพสตรีพูดว่า "ไม่" หล่อนมีความหมายว่า "อาจจะ" เมื่อสุภาพสตรีพูดว่า "อาจจะ" หล่อนมีความหมายว่า "ใช่ หรือ

ได้" เมื่อสุภาพสตรีพูดว่า "ใช่ หรือ ได้" หล่อนไม่ใช่สุภาพสตรี

• คิดทำการใหญ่ อย่าสนใจเรื่องเล็กน้อย
• ตาสามารถมองเห็นสิ่งที่ไกลได้ แต่ไม่สามารถ มองเห็นคิ้วของตน คนส่วนใหญ่ใส่ใจกับผลได้ระยะสั้นเท่านั้น แต่คนฉลาดอย่างแท้จริงจะมองไปยังอนาคต
• อำนาจที่ปราศจากเหตุผล คือ อำนาจของคนพาล อำนาจที่ปราศจากความเมตตา คือ อำนาจที่นำมาซึ่งความปราชัย
• ยามเรืองรุ่งพุ่งเปรี้ยงดุจเสียงฟ้า แม้เทวายังสยบหลบทางให้ จะหยิบดาวเดือนชมก็สมใจ คงร้องให้วันหนึ่งแน่ คราวแพ้มี
• ตัดไผ่อย่าไว้หน่อ ฆ่าพ่ออย่าเหลือลูก คิดทำการใหญ่ ใจคอต้องเหี้ยมหาญ
• ข้าพเจ้ายอมทรยศต่อคนทั้งโลก ดีกว่าให้คนในโลกทรยศต่อข้าพเจ้า
• เป็นแม่ทัพแล้วไม่กล้าตัดหัวคน เป็นแม่ทัพที่ดีไม่ได้
• คนฉลาดปราดเปรื่อง เขานั่งนิ่งสงวนคม
• ไม่มีใครเลี้ยงอาหารใครเปล่า ๆ โดยไม่หวังผลประโยชน์ตอบแทน
• ศัตรูที่ร้ายเหลือ ไม่เท่าเกลือเป็นหนอน
• ความรู้ คือ อำนาจ
• นั่งภูดูเสือกัดกัน
• เหนือฟ้ายังมีฟ้า เหนือคนยังมียอดคน ฉะนั้นจึงอย่าประมาท
• ถ้าเป็นกษัตริย์ แล้ว ไม่โลภ ก็เป็นกษัตริย์ที่ดีไม่ได้ ถ้าเป็นนักบวชแล้วโลภ ก็เป็นนักบวชที่ดีไม่ได้
• ตาสามารถมองเห็นสิ่งที่ไกลได้ แต่ไม่สามารถมองเห็นคิ้วของตน
• น้ำไหลลงสู่ที่ต่ำฉันใด เราก็กลายเป็นคนฉลาดในช่วงเวลาลำบากฉันนั้น
• ดวงอาทิตย์ทำให้ทุกสิ่งกระจ่างชัด แต่ เรายังต้องทำความเข้าใจในส่วนที่มืด ซึ่งยังคงดำรงอยู่

แหล่งข้อมูลอื่น

• คำคมจากจูกัดเหลียง