สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี
- วิชาการที่ท่านทั้งหลายได้ศึกษามานั้น เป็นสิ่งสำคัญและมีคุณค่าอย่างยิ่ง เพราะโดยเนื้อหาย่อมประกอบด้วยทฤษฎีและหลักวิชาต่าง ๆ อันเป็นหลักความจริงที่ได้พิสูจน์และสรุปลงเป็นกฎเกณฑ์ที่จะยึดถือได้แน่นอนแล้ว. ผู้ที่มีหลักวิชาหรือมีทฤษฎีอยู่ จึงอาจนำไปเทียบเคียงใช้แก่การงาน หรือการประกอบกรณียกิจของตนให้สำเร็จประโยชน์ได้อย่างกว้างขวาง ปัญหาอยู่ที่ว่า จะนำหลักวิชาทั้งหลายนั้นไปใช้ได้อย่างไร. ข้อแรก ต้องเรียนรู้ ต้องเข้าใจหลักวิชา โดยถูกต้องและกระจ่างแจ่มแจ้ง. ข้อสองต้องพยายามนำหลักวิชามาใช้ หรือนำมาพิจารณาเทียบเคียง กับกิจประจำวันของตนเองอยู่ตลอดเวลา ให้เกิดเป็นนิสัยและความชำนิชำนาญ. และข้อสำคัญที่สุด เวลาที่คิดพิจารณานั้น จะต้องกระทำด้วยความบริสุทธิ์ใจ หนักแน่นเที่ยงตรงเป็นกลาง ไม่หวั่นไหวไม่สะเทือนด้วยแรงอคติ ถ้าปฏิบัติได้ครบถ้วนดังนี้ก็จะเห็นแจ้งจริงในเรื่องที่พิจารณาโดยตลอดทั้งส่วนเหตุและส่วนผล ว่าจะควรนำหลักวิชาข้อใดมาใช้กับงานประเภทใด ให้ได้อย่างพอเหมาะพอดี ซึ่งจะช่วยให้สามารถใช้วิชาความรู้สร้างสรรค์ประโยชน์ได้โดยสมบูรณ์ทุกกรณี
- ปัจจุบันบ้านเมืองของเรายังอยู่ในสภาวการณ์ที่ไม่น่าไว้วางใจนัก ชาวไร่ชาวนาและผู้มีรายได้น้อยยังได้รับความเดือดร้อนอยู่ บัณฑิตทุกท่านจึงควรจะช่วยกันประคับประคอง และปฏิบัติตนให้เป็นตัวอย่างที่ดี ในการรู้จักประหยัดไม่ฟุ่มเฟือย และสนับสนุนกิจการของรัฐทุก ๆ ด้าน ในอันที่จะทำให้เกิดความผาสุกแก่ประชาชน หากปฏิบัติได้ดังกล่าวข้างต้น แต่ละคนก็จะได้ชื่อว่าเป็นบัณฑิต ที่เป็นความหวังของประเทศชาติอย่างแท้จริง
- ก่อนจะลงมือทำงานใด ๆ แต่ละคนจะต้องเรียนรู้และเข้าใจงานที่จะทำให้ลึกซึ้งตลอดทั้งกระบวนการ ต้องมีความตั้งใจแน่วแน่ มีความอุตสาหะ มีวิจารณญาณอันถี่ถ้วนรอบคอบ และมีการวางแผนงานที่ดี โดยยึดมั่นในความซื่อสัตย์สุจริตและความมีเมตตาเสียสละ ถ้าบัณฑิตทั้งหลายสามารถปฏิบัติตามที่กล่าวมานี้โดยพร้อมสรรพ และโดยเต็มกำลังอย่างสม่ำเสมอแล้ว ก็เชื่อได้ว่าแต่ละคนจะประสบความสำเร็จตามที่มุ่งหวังทั้งกับตนเองและสังคม
- ในการทำงานทุกอย่าง บัณฑิตจะต้องสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับผู้อื่นฝ่ายอื่นอยู่เสมอ ดังนั้น เมื่อทำงานร่วมกับผู้ใดฝ่ายใด จะต้องทำความเข้าใจประสานงานประสานประโยชน์กันให้ได้ และที่สำคัญจะต้องเปิดตาเปิดใจให้กว้าง รับรู้ความก้าวหน้าของวิชาการต่าง ๆ อยู่เสมอ เพื่อพัฒนาตนพัฒนางานให้ทันต่อเหตุการณ์ที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ถ้าท่านทั้งหลายหมั่นฝึกฝนและถือปฏิบัติสม่ำเสมอแล้ว ก็เชื่อได้ว่าแต่ละคนจะประสบความสำเร็จในชีวิตตามที่มุ่งหวังได้
- ในวันนี้ ใคร่จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายว่า นอกจากความสำเร็จในหน้าที่การงานแล้ว ความสำเร็จในการครองตนครองชีวิตก็มีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนกว่ากัน บัณฑิตจึงต้องรู้จักประพฤติตนในทางที่สุจริตดีงาม คือ ต้องรู้จักโอบอ้อมอารี มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ รู้จักประมาณตน รู้จักประหยัด และมีความพอเหมาะพอควร ทั้งรู้จักปฏิบัติตนให้เป็นประโยชน์แก่ส่วนรวม และเมื่อประสบกับเรื่องราวหรือปัญหาต่าง ๆ จะต้องรู้จักควบคุมจิตใจให้สงบ ไม่หวั่นไหว จิตใจที่สงบหนักแน่นนี้ จะช่วยให้สามารถพิจารณาเห็นเหตุผล ข้อเท็จจริง และความถูกผิดของเรื่องทั้งปวงได้แจ้งชัด และเห็นทางปฏิบัติแก้ไขได้ถูกต้อง ไม่ผิดพลาด ถ้าท่านทั้งหลายประพฤติปฏิบัติตนตามที่กล่าวนี้ให้เป็นปกตินิสัยแล้ว แต่ละคนจะประสบความเจริญสวัสดีทั้งในการครองชีวิตและกิจการงานได้อย่างแน่นอน
- การที่บัณฑิตทั้งหลายจะประสบความสำเร็จทั้งในฐานะและหน้าที่การงานได้นั้น จะต้องรู้จักนำความรู้ที่มีอยู่ประยุกต์ให้เข้ากับงานที่ทำ สถานการณ์ และสภาพแวดล้อม ทั้งยังต้องถือว่า งานที่ทำทุกอย่างมีความสำคัญ ดังนั้น จึงต้องเรียนรู้และเข้าใจงานที่จะทำให้ลึกซึ้ง ต้องมีความตั้งใจและมีความฉลาดรอบคอบในการพิจารณาและการวางแผนงาน โดยยึดมั่นในความซื่อสัตย์สุจริต และความมีเมตตาเสียสละเป็นที่ตั้ง วันนี้ ใคร่จะกล่าวเพิ่มเติมแก่บัณฑิตทั้งหลายว่า ในการทำงานนั้น ขอให้ทุกท่านคำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวมเป็นสำคัญ ผู้ที่มุ่งหวังจะสร้างสรรค์ประโยชน์และความเจริญให้แก่ส่วนรวมนั้น จะต้องพยายามขจัดความเห็นแก่ตัวออกไปให้ได้ ด้วยการพยายามฝึกฝนตนเอง ทั้งความคิดและการกระทำให้เป็นไปในทางที่ดีที่ถูก คือมีความคิดจิตใจที่เที่ยงตรง และมั่นคง เป็นกลาง ปราศจากอคติ การที่จะฝึกฝนตนเองได้เช่นนี้ ประการแรก ท่านทั้งหลายต้องมีสติรู้ตัวอยู่เสมอ เมื่อจะคิด จะกระทำการใด ๆ ทั้งนี้ เพื่อหยุดยั้งและป้องกันความประมาทผิดพลาดและความมีอคติต่าง ๆ มิให้เกิดขึ้น ประการที่สอง จะต้องฝึกหัดใช้ปัญญาในการวิเคราะห์และวินิจฉัยเรื่องราว ปัญหาต่าง ๆ ให้ถูกต้องและเป็นประโยชน์ หากท่านทั้งหลายได้ฝึกทั้งสิตและปัญญาอย่างดีแล้ว ก็จะเสริมสร้างให้แต่ละคนสามารถคิดอ่านและปฏิบัติได้ถูกต้อง อันจะก่อให้เกิดประโยชน์แก่ตนเองและบ้านเมือง ให้มีความเจริญก้าวหน้าควบคู่กันไปได้
- บัณฑิตทั้งหลาย ได้ชื่อว่าเป็นผู้ผ่านการศึกษาวิทยาการระดับสูงมาแล้ว ย่อมมุ่งหวังที่จะใช้ความรู้ที่ศึกษาเล่าเรียนมา ไปประกอบอาชีพการงานให้เป็นประโยชน์ เป็นความเจริญมั่นคงแก่ตนเองและแก่ชาติบ้านเมือง การจะกระทำให้สำเร็จได้ ท่านจะต้องตระหนักในความสำคัญของการนำความรู้ที่ถูกต้องตามหลักวิชา ไปปรับใช้กับงานที่ทำให้เหมาะสมกับสถานการณ์และสภาพแวดล้อมที่เป็นจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนั้น ยังต้องพยายามศึกษาหาความรู้ความชำนาญ ทั้งด้านวิชาการและด้านการปฏิบัติงานไว้ให้มาก เพื่อให้สามารถทำงานได้คล่องตัวและได้ผลสมบูรณ์ยิ่งขึ้น เพราะการมีความรู้กว้างขวาง ย่อมช่วยให้เข้าใจในปัญหาและสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ชัดเจน สามารถปฏิบัติงานได้พอเหมาะพอดี ตรงจุด และสัมฤทธิ์ผลที่พึงประสงค์ได้ในที่สุด บัณฑิตควรศึกษาพิจารณาตามที่กล่าวมานี้ให้เข้าใจถ่องแท้ แล้วนำมาเป็นหลักในการปฏิบัติงานให้สำเร็จผลเป็นประโยชน์แก่ตนแก่ส่วนรวมต่อไป
- การที่บุคคลจะทำงานให้สำเร็จได้โดยราบรื่นนั้น จะอาศัยแต่ความรู้ความสามารถของตนเองอย่างเดียวไม่ได้ จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากบุคคลอื่น ฝ่ายอื่นด้วย ดังนั้น ทุกคนที่ทำงานร่วมกันจึงต้องมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ไม่แบ่งฝ่ายแบ่งพวก ไม่แก่งแย่งผลประโยชน์หรือความดีความชอบกัน หากแต่มีความสามัคคีปรองดองกัน มีความบริสุทธิ์ใจจริงใจต่อกัน มีความอดทนอดกลั้น โอนอ่อนผ่อนตามกันด้วยเหตุผล โดยมุ่งผลสำเร็จของงานเป็นสำคัญกว่าสิ่งอื่น ดังนั้น บัณฑิตผู้จะออกไปทำงานร่วมกับคนหมู่มาก จึงต้องพยายามสร้างเสริมความสัมพันธ์ที่ดีกับทุกคนทุกฝ่ายที่เข้ามาสัมพันธ์เกี่ยวข้องให้ได้
- ในการปฏิบัติงานให้สำเร็จผลเป็นประโยชน์ เป็นความเจริญก้าวหน้าแก่ตนเองและแก่ชาติบ้านเมือง ท่านจะต้องนำความรู้ที่ถูกต้องตามหลักวิชาไปประยุกต์ใช้ให้ถูกต้องเหมาะสมกับสถานการณ์และสภาพแวดล้อมที่เป็นจริงและมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับทุกคนทุกฝ่าย วันนี้ จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายว่า ในการทำงานนั้นบางครั้งอาจจะประสบกับปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ได้ ท่านจะต้องรู้จักควบคุมความคิดจิตใจของตนให้สงบหนักแน่น เป็นกลาง เพราะความคิดจิตใจที่สงบหนักแน่นและเป็นกลางนี้ จะช่วยให้ท่านมีสติ มีความยั้งคิด และมีวิจารณญาณอันสุขุมรอบคอบ ทำให้รู้ปัญหาและแก้ปัญหาได้ถูกต้องตรงจุด ซึ่งจะเป็นผลให้งานที่ดำเนินไปได้โดยราบรื่นจนสำเร็จตามเป้าหมาย
- ในการทำงานร่วมกันนั้น ทุกคนจะต้องมีความจริงใจต่อกัน มีการสงเคราะห์อนุเคราะห์กันอย่างบริสุทธิ์ใจ มีความอดทนอดกลั้น รู้จักให้อภัยและโอนอ่อนผ่อนตามกันด้วยเหตุผล โดยถือเอาความสำเร็จและประโยชน์ของงานเป็นที่ตั้ง งานที่ทำจึงจะดำเนินก้าวหน้าไปได้อย่างราบรื่น และสำเร็จประโยชน์ที่พึงประสงค์ ที่เป็นความเจริญมั่นคงทั้งแก่ตนเองและชาติบ้านเมือง
- ทุกคนจะต้องรู้จักทำงานอย่างมีหลักการ มีความรับผิดชอบ มีความรอบคอบ มีความเพียร มีสติและปัญญา พร้อมทั้งใฝ่หาความรู้อยู่เสมอ ในวันนี้ จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายว่า การทำงานให้เกิดความสำเร็จและความเจริญมั่นคงนั้น บัณฑิตจะต้องถือความสุจริตกับความมุ่งประโยชน์ต่อส่วนรวมเป็นสำคัญ ความสุจริตนี้เป็นสิ่งตรงข้ามกับความทุจริต อันเป็นเหตุของความเสื่อมความผิดพลาดเสียหายทุกอย่าง ผู้ที่ปรารถนาความเจริญ จึงต้องยึดถึงความสุจริตอย่างเคร่งครัด เพื่อมิให้การกระทำและความคิดของตนตกต่ำลงได้ ส่วนความมุ่งประโยชน์นั้น จะช่วยส่งเสริมให้เกิดความกระตือรือร้นที่จะทำการงานให้ก้าวหน้ายิ่ง ๆ ขึ้น การยึดมั่นในความสุจริตกับความมุ่งประโยชน์ต่อส่วนรวมด้วยทั้งสองประการนี้ จึงเป็นปัจจัยสำคัญ ที่จะทำให้งานที่ทำสำเร็จผล เป็นประโยชน์อันยั่งยืนทั้งแก่ตนเองและส่วนรวม
- ท่านทั้งหลายได้สำเร็จการศึกษา เป็นบัณฑิตที่สมบูรณ์แล้ว คงมีความมุ่งหวังที่จะสร้างตัวสร้างฐานะ และสร้างสรรค์ประโยชน์ต่าง ๆ แก่ส่วนรวม เพื่อให้ได้รับความสำเร็จและความเจริญรุ่งเรืองต่อไปในภายหน้า การสร้างความสำเร็จและความเจริญนั้น บัณฑิตมีวิชาความรู้เป็นปัจจัยอันทรงประสิทธิภาพพร้อมอยู่ สามารถที่จะนำไปใช้งานได้ แต่นอกจากมีวิชาความรู้เป็นปัจจัยดังกล่าว ทุกคนยังจะต้องมีคุณสมบัติพิเศษอื่น ๆ เป็นเครื่องอุดหนุนส่งเสริมความรู้ทางวิชาการด้วย จึงจะสามารถสร้างประโยชน์ให้สำเร็จเพียบพร้อมสมบูรณ์ได้แท้จริง คุณสมบัติพิเศษดังที่ว่านี้มีหลายประการ เป็นต้นว่า ต้องมีความเพียรพยายามอย่างสม่ำเสมอ ทั้งในการทำงานและการสร้างสมความดี ต้องเป็นคนที่ปฏิบัติตนและปฏิบัติงานอย่างมีหลักการ มีความรับผิดชอบ มีความละเอียดรอบคอบ และมีระเบียบ ต้องมีสติความระลึกรู้ตัว มีคุณธรรม และรู้จักใช้ปัญญาพิจารณาเรื่องต่าง ๆ อย่างมีเหตุผล ทั้งยังต้องสนใจศึกษาค้นคว้า หาความรู้เพิ่มเติมให้กว้างขวางลึกซึ้งยิ่งขึ้นอยู่เสมอ ในโอกาสที่ท่านทั้งหลายจะออกไปทำงานสร้างสรรค์ประโยชน์แก่ตน แก่ส่วนรวม จึงขอให้แต่ละคนฝึกฝนอบรมคุณสมบัติเหล่านี้ให้ครบถ้วน จะได้ประสบความสำเร็จและความเจริญรุ่งเรืองสมดังที่ตั้งใจ
- การศึกษาในมหาวิทยาลัยเป็นการฝึกฝนอบรมบุคคล ให้มีความรู้ทางวิชาการและมีคุณสมบัติที่ดีในประการต่าง ๆ เมื่อบัณฑิตสำเร็จการศึกษาไปแล้ว จึงควรจะได้พัฒนาตนเองโดยแสวงหาความรู้เพิ่มเติม ทั้งด้วยการค้นคว้า ศึกษาสังเกต และฝึกปฏิบัติ เพื่อให้มีความรู้กว้างขวางลึกซึ้งยิ่งขึ้น เป็นประโยชน์ต่อการดำเนินชีวิตและปฏิบัติกิจการงานให้ประสบความสำเร็จต่อไปภายหน้าวันนี้ ใคร่จะกล่าวเพิ่มเติมกับท่านทั้งหลายว่า ในการประกอบกิจการงานนั้น บุคคลจะต้องเกี่ยวข้องหรือประสานงานกันอยู่เสมอ ความมีมนุษยสัมพันธ์ดีจึงเป็นคุณสมบัติสำคัญที่ทุกคนจะต้องฝึกหัดอบรมให้เกิดมีขึ้นในตน คุณสมบัติข้อนี้ หมายถึงการทำตัวดี วางกิริยาท่าทีได้เหมาะสม ถูกกาลเทศะ มีความสุภาพอ่อนโยนและจริงใจ สามารถเข้ากับคนทุกเพศ ทุกวัย ทุกชั้น ได้อย่างกลมกลืนแนบเนียน บัณฑิตจะต้องออกไปทำงานร่วมกับผู้อื่นอีกมาก จึงควรฝึกตนให้เป็นคนมีอัธยาศัยไมตรี รู้การควรไม่ควร และรู้จักสำรวมระวังกิริยามารยาทให้งดงามเหมาะสมอยู่เสมอ เพราะมนุษยสัมพันธ์อันดีที่ท่านมีต่อบุคคลอื่นนั้น จะทำให้ท่านได้รับความนิยม เชื่อถือไว้วางใจ และได้รับความร่วมมือสนับสนุนจากทุกคนทุกฝ่าย ส่งผลให้สามารถปฏิบัติงานร่วมกันได้สำเร็จลุล่วงด้วยดี
- การศึกษาในมหาวิทยาลัย เป็นการฝึกฝนอบรมบุคคล ให้มีความรู้ทางวิชาการและมีคุณสมบัติอื่น ๆ เช่น มีความสามารถในการคิด มีความรับผิดชอบ มีวินัย และมีความอดทน ทุกคนจึงควรพิจารณาตนเองและเร่งสร้างเสริมคุณสมบัติดังกล่าวให้เพิ่มพูนขึ้น จะได้สามารถสร้างความสำเร็จและความเจริญให้แก่ตน แก่ส่วนรวมได้ต่อไปวันนี้ จะกล่าวเพิ่มเติมกับท่านทั้งหลายว่า การพัฒนาตนเอง เป็นสิ่งที่ผู้ปรารถนาความสำเร็จจะต้องกระทำอยู่ตลอดเวลา บัณฑิตทุกคนแม้จะสำเร็จการศึกษาไปแล้ว จึงต้องขวนขวายหาความรู้เพิ่มเติมอยู่เสมอ ทั้งในทางทฤษฎีและวิธีปฏิบัติ ในทางทฤษฎีหมายถึง การศึกษาค้นคว้าโดยอาศัยตำราหรือช่องทางอื่น ๆ เช่น วิทยาการอันทันสมัย แล้วนำมาคิดพิจารณาด้วยเหตุผลจนเข้าใจแจ่มแจ้ง ส่วนการศึกษาเพิ่มเติมในวิธีปฏิบัติ หมายถึงการนำสิ่งที่รับรู้มาแล้ว หรือที่ทำความเข้าใจแล้วนั้น มาฝึกหัดปฏิบัติให้เห็นผลด้วยตนเอง รวมทั้งศึกษาสังเกตจากผู้ที่เคยปฏิบัติมาก่อนด้วย โดยนัยนี้ แม้จะปฏิบัติผิดพลาดไป ก็สามารถนำมาคิดพิจารณาเป็นบทเรียนได้ทั้งสิ้น จึงกล่าวได้ว่าการศึกษาเพิ่มเติมด้วยการปฏิบัติ ก็คือการเรียนรู้จากประสบการณ์ทั้งของตนเองและของผู้อื่นนั้นเอง บัณฑิตทุกคนได้รับความสำเร็จในการศึกษาไปส่วนหนึ่งแล้ว หากตั้งใจพยายามพัฒนาตนเอง โดยศึกษาหาความรู้ให้เพิ่มพูนกว้างขวางยิ่งขึ้นทุกด้าน เชื่อว่าจะสามารถประสบความสำเร็จ ทั้งในชีวิตและหน้าที่การงานได้แน่นอน
- การศึกษาในมหาวิทยาลัย มิได้เป็นการศึกษาวิชาการแต่เพียงอย่างเดียว หากยังเป็นการฝึกฝนอบรมตนในด้านอื่น ๆ ด้วย เช่น การใช้ความคิด ความรับผิดชอบ ความมีวินัยในตนเอง และความอดทนไม่ย่อท้อ บัณฑิตเมื่อสำเร็จการศึกษา จึงควรต้องมีพร้อมทั้งความรู้ทางวิชาการและคุณสมบัติอื่น ๆ อีกอย่างน้อย ๔ ประการ ประการแรก สมารถคิดอ่านด้วยวิจารณญาณอันละเอียดรอบคอบ เที่ยงตรง มีเหตุมีผล ทำให้ตัดสินแยกแยะเรื่องต่าง ๆ สิ่งต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้อง ประการที่สอง เป็นผู้มีความรับผิดชอบในหน้าที่ของตน เมื่อได้รับมอบหมายให้ทำการใด ก็ตั้งใจพยายามปฏิบัติอย่างเต็มที่ พร้อมทั้งเอาใจใส่แก้ไขปรับปรุงและพัฒนางานอย่างสม่ำเสมอ จนงานที่ทำสำเร็จลุล่วงตามกำหนดเวลา ประการที่สาม เป็นผู้ที่มีความสามารถในการควบคุมบังคับตนเองให้ประพฤติตนปฏิบัติงานไปในทางที่ถูกต้องสมควร ทั้งต่อหน้าและลับหลังผู้อื่น ประการที่สี่ เป็นผู้มีความอดทนเข้มแข็ง แม้จะประสบปัญหาหรืออุปสรรคใด ๆ ก็ไม่ย่อท้อ ท่านทั้งหลายต่างก็สำเร็จการศึกษาเป็นบัณฑิตทั่วกันแล้ว ควรจะได้พิจารณาตนเองว่ามีคุณสมบัติพร้อมหรือไม่ หากยังบกพร่องในส่วนใดอยู่ก็ควรเร่งสร้างเสริมให้เพิ่มพูนขึ้น เพื่อความสำเร็จและความเจริญของตน ของงาน และของส่วนรวมสืบไป
- การที่บัณฑิตจะสามารถประพฤติตนปฏิบัติงานให้ประสบความสำเร็จได้นั้น นอกจากจะต้องอาศัยความรู้ที่ได้ร่ำเรียนมาแล้ว ยังต้องเป็นผู้ทำงานอย่างมีหลักการและมีระเบียบ มีความเพียรพยายาม มีใจเป็นกลางหนักแน่น มีสติรู้ตัว รู้จักวางแผนการใช้จ่ายและการเก็บออม ทั้งต้องเอาใจใส่หาความรู้เพิ่มเติม และปฏิบัติงานโดยยึดถือความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ตั้ง วันนี้จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายว่า การมุ่งมั่นทำงานเพื่อให้ประสบความสำเร็จในชีวิตนั้น แม้จะเป็นสิ่งจำเป็นที่ควรปฏิบัติก็จริง แต่ถ้าทุกคนมุ่งทำเพื่อประโยชน์ส่วนตนเพียงฝ่ายเดียวแล้ว สังคมประเทศชาติก็จะดำรงอยู่ไม่ได้ บัณฑิตไม่ว่าจะทำการใด จึงควรคำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวมเป็นหลัก โดยมุ่งทำแต่เฉพาะงานที่สุจริตและอำนวยผลเป็นประโยชน์แก่บ้านเมือง เมื่อแต่ละคนเพียรพยายามปฏิบัติงานที่ดี ที่ถูกต้องเป็นธรรม โดยปราศจากความเห็นแก่ตัวซึ่งเป็นประโยชน์ส่วนน้อยแล้ว ประเทศชาติก็ย่อมมีความรุ่งเรืองมั่นคง อันจะส่งผลให้ทุกคนในชาติได้รับประโยชน์ยั่งยืน คือความสุขความเจริญและความร่มเย็นโดยถ้วนหน้า
- บัณฑิตทุกคนย่อมมุ่งหวังที่จะประสบความสำเร็จในชีวิต และมีความรุ่งเรืองในหน้าที่การงาน ความมุ่งหวังดังกล่าวจะสำเร็จได้ ต้องอาศัยคุณสมบัติหลายประการ เช่น ต้องเป็นผู้ที่ทำงานอย่างมีหลักการและมีระเบียบ ต้องมีความเพียรพยายาม สามารถควบคุมจิตใจให้หนักแน่นเป็นกลาง มีสติรู้ตัว ทั้งต้องรู้จักวางแผนการใช้จ่ายและการเก็บออมด้วย วันนี้จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายว่า ในการทำงานให้ประสบความสำเร็จได้แท้จริงนั้น แต่ละคนจะต้องเอาใจใส่ขวนขวาย หาความรู้เพิ่มเติมตลอดเวลา เพื่อนำความรู้ที่ได้ไปปรับปรุงพัฒนางานให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ที่สำคัญ ทุกคนจะต้องทำงานโดยยึดถือความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ตั้ง ปฏิบัติงานทุกอย่างด้วยความซื่อตรงและความตั้งใจดี เพื่อให้งานสำเร็จผลที่ดีที่ถูกต้อง หากท่านทั้งหลายจะได้นำสิ่งที่พูดนี้ไปยึดถือปฏิบัติ ก็จะสามารถทำงานให้เป็นประโยชน์เป็นความเจริญแก่ตนเองและส่วนรวม อันถือเป็นความสำเร็จแท้จริงในการปฏิบัติงานได้
- บัณฑิตที่จบการศึกษาย่อมมุ่งหวังความสำเร็จ คือความเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงานของตน แต่ความสำเร็จดังกล่าวมิใช่จะได้มาโดยง่าย เพราะนอกจากวิชาความรู้แล้ว ยังต้องอาศัยคุณสมบัติหลายประการ เช่น ต้องเป็นผู้ทำงานอย่างมีหลักการ มีระเบียบ และเป็นธรรม ต้องมีความเพียรพยายามทั้งในการทำงานและการทำความดี ต้องสามารถควบคุมจิตใจให้หนักแน่นเป็นกลาง ทั้งต้องมีสติรู้ตัวทุกเมื่อวันนี้ จะกล่าวเพิ่มเติมกับท่านทั้งหลายว่า การที่บุคคลจะประสบความสำเร็จในชีวิตได้นั้น นอกจากจะอาศัยคุณสมบัติต่าง ๆ ดังที่กล่าวมาแล้ว ยังต้องเป็นผู้รู้จักวางแผนการใช้จ่ายด้วย เมื่อจะใช้จ่ายในการใด ควรจะได้พิจารณาความจำเป็นและความเหมาะสม ไม่ฟุ้งเฟ้อสุรุ่ยสุร่ายใช้จ่ายเกินกำลังเกินฐานะของตน และควรรู้จักเก็บออมส่วนที่เหลือจากการใช้จ่าย เพื่อสร้างตัว สร้างฐานะ และช่วยตนช่วยผู้อื่นในยามจำเป็นภายภาคหน้า ทำได้ดังนี้ แต่ละคนก็จะมีฐานะที่เจริญมั่นคง ทั้งยังมีกำลังช่วยเหลือผู้อื่นที่ประสบความทุกข์ยากเดือดร้อนได้อีกด้วย
- บัณฑิตทั้งหลายที่สำเร็จการศึกษา นับได้ว่าประสบความสำเร็จในชีวิตแล้วขั้นหนึ่ง และย่อมมุ่งหวังความสำเร็จที่สูงขึ้นไป คือความเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงาน ความสำเร็จทั้งนี้ แม้จะเป็นที่พึงปรารถนาอย่างยิ่งของทุกคน แต่ก็ใช่ว่าทุกคนจะได้มาโดยง่าย เพราะนอกจากวิชาความรู้ที่ได้ร่ำเรียนมาแล้ว ยังต้องอาศัยคุณสมบัติอีกหลายประการเป็นเครื่องอุดหนุน เช่น ต้องเป็นผู้ทำงานอย่างมีหลักการ มีระเบียบ มีเหตุผลที่ถูกต้อง เป็นประโยชน์ และเป็นธรรม ต้องมีความเพียรพยายามอย่างสม่ำเสมอ ทั้งในการทำงานและการทำความดี ต้องสามารถควบคุมจิตใจให้หนักแน่นเป็นกลาง ห่างจากอคติ และต้องมีสติรู้ตัว ประพฤติปฏิบัติแต่สิ่งที่ชอบที่ควรทุกเมื่อ ทั้งหมดนี้ ถ้าทุกคนจะได้น้อมนำไปปฏิบัติอย่างจริงจัง ก็เชื่อว่าจะสามารถประกอบกิจการงานให้มีความสำเร็จและความเจริญได้ดังที่ตั้งใจอย่างแน่นอน
- บัณฑิตทั้งหลายเมื่อสำเร็จการศึกษาแล้ว ย่อมมุ่งหวังที่จะนำความรู้ที่ได้เล่าเรียนมา ไปประกอบกิจการงานเพื่อสร้างอนาคตของตนให้มั่นคงก้าวหน้า ทุกคนจึงควรตั้งเป้าหมาย และแนวทางในการปฏิบัติงานให้แน่ชัด กล่าวคือ ก่อนจะลงมือทำงานสิ่งใด ต้องศึกษาเป้าหมาย และลักษณะพื้นฐานของงานให้เข้าใจกระจ่าง จะได้สามารถเลือกสรรหลักวิชา ตลอดจนวิธีการปฏิบัติที่ถูกตรงกับงานมาใช้ และถ้ามีอุปสรรคปัญหาเกิดขึ้น ก็สามารถแก้ไขให้ลุล่วงได้ ต่อจากนั้นเมื่อลงมือทำงาน จะต้องทำด้วยความตั้งใจจริง ด้วยความอุตสาหะอดทน โดยคำนึงถึงผลสำเร็จและประโยชน์ของงานเป็นที่ตั้ง ข้อสำคัญ จะต้องมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี รู้จักรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นอย่างฉลาด เพราะสิ่งนี้ นอกจากจะทำให้เกิดความเข้าใจอันดีและความสามัคคีในหมู่คณะแล้ว ยังเป็นการระดมสติปัญญาและประสบการณ์อันหลากหลาย มาใช้เพื่อปฏิบัติและบริหารงานให้ประสบความสำเร็จอย่างสมบูรณ์ด้วย หากบัณฑิตตั้งตัวตั้งใจประพฤติปฏิบัติให้ได้ดังที่กล่าว ก็เชื่อว่าแต่ละคนจะมีความสำเร็จในหน้าที่การงาน และมีอนาคตที่ดีที่มั่นคง ส่วนรวมและประเทศชาติก็จะมีความเจริญมั่นคงยั่งยืน
- เมื่อท่านทั้งหลายได้รับปริญญาเป็นบัณฑิต มหาบัณฑิต หรือดุษฎีบัณฑิตแล้ว ก็เป็นการประกาศแก่สาธารณชนว่า ท่านเป็นผู้มีความรู้สูงในสาขาวิชาที่ได้ศึกษามา ทุกคนจึงมีภาระหน้าที่อันสำคัญยิ่ง ที่จะต้องนำความรู้เหล่านั้นไปใช้ให้เกิดประโยชน์ พร้อมทั้งสร้างสรรค์พัฒนาตนเอง ครอบครัว ชุมชน และประเทศชาติ ให้เจริญรุ่งเรืองและมีศานติสุข ปัจจัยสำคัญประการหนึ่งที่จะทำให้ท่านบรรลุถึงเป้าหมายอันสูงสุดนี้ คือคุณธรรม บุคคลที่มีคุณธรรมย่อมมีความซื่อสัตย์สุจริต และไม่มีอคติอันเกิดจากความชอบ ความชัง ความขลาด ความเขลา หากเที่ยงตรงมั่นคงอยู่ในความเป็นกลาง จะประพฤติปฏิบัติการใด ก็มุ่งหมายให้บังเกิดผลเป็นประโยชน์ที่แท้จริงและยั่งยืน ทั้งแก่ตนเองและทุกคนในสังคมโดยถ้วนหน้า นอกจากคุณธรรมดังกล่าวแล้ว สังคมจะมีความสงบสุขได้ก็ต่อเมื่อบุคคลในชาติมีความกตัญญูรู้คุณต่อแผ่นดินถิ่นเกิด โดยสร้างสรรค์สังคมให้ดีที่สุด ด้วยการรู้รักสามัคคี ความกตัญญูกตเวทีเป็นเครื่องหมายของคนดี หากมีคนดีเริ่มต้นจากบัณฑิตทั้งหลายขยายต่อไปยังชุมชน อำเภอ จังหวัดต่าง ๆ ทั่วประเทศ ก็จะบังเกิดศานติสุขทั้งแก่ตนเองและประเทศชาติ
- พูดตรง ๆ ทั้งสองพระองค์เป็นห่วงความสามัคคีกลมเกลียวกันในชาติไทย เพราะว่าถ้าแตกแยกกัน ศัตรูนี้จะทำร้ายเราง่ายมาก คนไทยเราต้องเข้มแข็ง มีมิตรติตมิตรใจต่อกัน สามัคคีกัน ชาติจึงจะเจริญได้ เพราะว่าจะเล่าไป ข้าพเจ้าเป็นคนไม่ยุ่งเกี่ยวการเมือง ไม่อยากพูดถึงใครว่าดีใครเลวไม่รู้ เพราะไม่เคยคบนักการเมือง แต่ว่า...รู้แต่ว่าเหตุการณ์ปีที่แล้ว ที่มีการเผาบ้านเผาเมืองกัน อันนั้นนำความทุกข์มาสู่พระเจ้าอยู่หัวกับสมเด็จฯ เหลือเกิน พระเจ้าอยู่หัวจากที่ทรงหัดเดินได้ ตอนนั้นทรงทรุดเลย เป็นไข้ต้องนอนให้น้ำเกลือเลย สมเด็จฯ ก็เสียพระทัยมากเลย ท่านรับสั่งว่า คราวที่เราถูกเผาเมืองนั้น คือ สมัยเสียกรุงศรีอยุธยาต่อพม่า แต่คราวนี้สะเทือนใจยิ่งกว่า เพราะเป็นการที่คนไทยเผาเมืองไทยเอง
- เมื่อสามวันที่ผ่านมา ข้าพเจ้าได้พูดกับบัณฑิตในที่ประชุมนี้ว่า การปฏิบัติงานให้บรรลุ ถึงความสำเร็จและความเจริญมั่นคงนั้น แต่ละคนต้องสามารถนำความรู้ที่มีอยู่มาปรับใช้ ต้องรู้จักประสานงานประสานประโยชน์กับผู้อื่นฝ่ายอื่น พร้อมทั้งหมั่นศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมตลอดเวลา ข้อสำคัญ จะต้องฝึกฝนอบรมตนให้มีพื้นฐานจิตใจที่ดี มีสติความยั้งคิด มีความฉลาดรู้ในเหตุในผล และมีวิจารณญาณอันถี่ถ้วนรอบคอบ ในวันนี้ ใคร่จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายอีกว่า นอกจากแต่ละคนจะต้องสร้าง ความเจริญมั่นคงและความสำเร็จให้แก่ตนเองแล้ว ทุกคนยังมีหน้าที่พัฒนาชาติบ้านเมืองให้ก้าวหน้ารุ่งเรืองยิ่ง ๆ ขึ้นด้วย หากบัณฑิตจะได้ตระหนักในหน้าที่ของตน แล้วร่วมมือกันสร้างสรรค์ประโยชน์ ให้แก่ส่วนรวมและประเทศชาติ ด้วยความสมัครสมานสามัคคี และความเมตตาปรารถนาดีต่อกัน ก็เป็นที่หวังได้ว่า ชาติไทยเราจะมีความผาสุกร่มเย็น และมั่นคงยั่งยืนตลอดไป
- เมื่อสองวันที่ผ่านมา ข้าพเจ้าได้พูดกับบัณฑิตในที่ประชุมนี้ว่า การที่บัณฑิตทั้งหลาย จะประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานได้นั้น จะต้องรู้จักนำความรู้ไปปรับใช้ให้เหมาะกับงานที่ทำ ต้องรู้จักประสานงานประสานประโยชน์กับผู้อื่นฝ่ายอื่น ทั้งต้องหมั่นศึกษาหาความรู้และประสบการณ์เพิ่มเติมตลอดเวลา นอกจากนี้ แต่ละคนยังต้องมีพื้นฐานจิตใจที่ดี กล่าวคือ มีความสุจริต ความตั้งใจจริง ความอุตสาหะอดทน ความเมตตาเสียสละ และคำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวม มากกว่าส่วนตนด้วย ในวันนี้ จะกล่าวเพิ่มเติมแก่บัณฑิตทั้งหลายอีกว่า ในการปฏิบัติงานให้สำเร็จผลนั้น แต่ละคนจำเป็นต้องมีสติความยั้งคิด และมีวิจารณญาณอันถี่ถ้วนรอบคอบ พร้อมทั้งมีความฉลาดรู้ ในเหตุในผล ในความถูกความผิด ความดีความชั่ว เพราะคุณสมบัติเหล่านี้จะเป็นเครื่องกำกับควบคุม ให้งานที่ทำดำเนินไปโดยถูกต้อง เหมาะสม เที่ยงตรง ตามเป้าหมายและแนวทางที่วางไว้ จนกระทั่งสำเร็จลุล่วงอย่างมีประสิทธิภาพ จึงขอให้บัณฑิตทั้งหลายนำสิ่งที่พูดนี้ไปพิจารณาให้เห็นจริง และนำไปปฏิบัติให้ได้ประโยชน์
- เมื่อวานนี้ ข้าพเจ้าได้พูดกับบัณฑิตในที่ประชุมนี้ว่า การที่แต่ละคนจะสร้างความเจริญมั่นคงในหน้าที่การงานได้นั้น จะต้องรู้จักนำความรู้ไปปรับใช้ให้เข้ากับงานที่ทำ ให้พอเหมาะพอดี กับสถานการณ์และสภาพแวดล้อม พร้อมทั้งหมั่นศึกษาหาความรู้และประสบการณ์เพิ่มเติมตลอดเวลา นอกจากนี้ ยังต้องเสริมสร้างความเข้าใจอันดีกับทุกคนทุกฝ่ายอยู่เสมอ จะได้สามารถประสานงานประสานประโยชน์กันได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในวันนี้ ใคร่จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายว่า พื้นฐานจิตใจที่ดีนั้น มีความสำคัญ อย่างยิ่งต่อการสร้างความสำเร็จในชีวิตและกิจการงาน บุคคลที่มีความสุจริต มีความตั้งใจจริง มีความอุตสาหะอดทน มีความเมตตาเสียสละ และคำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าส่วนตน ย่อมจะสามารถดำเนินชีวิตและประกอบกิจการงาน ให้บรรลุถึงความสำเร็จและความเจริญ อย่างยั่งยืนแท้จริงได้ จึงขอให้บัณฑิตตั้งใจพยายามฝึกฝนอบรมตน ให้เป็นผู้มีพื้นฐานจิตใจที่ดี และสมบูรณ์พร้อมด้วยคุณธรรม
- บัณฑิตทั้งหลายที่สำเร็จการศึกษาแล้ว ย่อมมุ่งหวังความเจริญมั่นคงในหน้าที่การงานด้วยกันทุกคน การที่จะประสบความสำเร็จตามความมุ่งหวังนั้น แต่ละคนต้องลงมือทำงาน โดยนำความรู้และหลักทฤษฎีที่ได้ศึกษามา ไปปรับใช้ให้เข้ากับงานที่ทำ ให้พอเหมาะพอดีกับสถานการณ์ และสภาพแวดล้อม ในการนี้ จำเป็นที่ทุกคนจะต้องตระหนักว่า ความรู้ความสามารถอย่างเดียว ไม่เพียงพอ จะต้องมีคุณธรรมประจำใจด้วย การทำงานทุกอย่างจะต้องสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับผู้อื่นฝ่ายอื่นอยู่เสมอ ดังนั้น แต่ละคนจึงต้องทำความเข้าใจและให้อภัยซึ่งกันและกันได้ หากเกิดความผิดพลาดขึ้น จะได้สามารถประสานงานประสานประโยชน์กันได้อย่างมีประสิทธิภาพ ข้อสำคัญ ทุกคนควรจะได้เปิดใจให้กว้าง หมั่นติดตามความก้าวหน้าของวิชาการด้านต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องพร้อมทั้งศึกษาค้นคว้า หาความรู้และประสบการณ์เพิ่มเติม ด้วยความกระตือรือร้นและขวนขวายอยู่ตลอดเวลา เพื่อพัฒนาตนเองและพัฒนางานให้ทันต่อเหตุการณ์และความเปลี่ยนแปลง ถ้าบัณฑิตทั้งหลายสามารถปฏิบัติได้ตามที่กล่าวนี้โดยเต็มกำลังอย่างสม่ำเสมอแล้ว ก็เชื่อว่าแต่ละคนจะประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานตามที่มุ่งหวังได้แน่นอน
- เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้ว บัณฑิตทุกคนย่อมมุ่งหวังจะใช้วิชาความรู้ของตนประกอบการงานเพื่อสร้างอนาคตที่มั่นคงและรุ่งโรจน์ต่อไป แต่นอกจากวิชาความรู้ที่ร่ำเรียนมา แต่ละคนยังจำเป็นต้องอาศัยคุณสมบัติและความสามารถพิเศษอีกหลายด้าน เป็นเครื่องอุดหนุนส่งเสริมความรู้ของตนด้วย เช่น ต้องทำงานอย่างมีหลักการ มีระเบียบ มีเหตุผลที่ถูกต้อง เป็นประโยชน์และเป็นธรรม ต้องมีความเพียรอย่างสม่ำเสมอ ทั้งในการทำงานและการทำความดี ต้องหมั่นศึกษาค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติมในเรื่องต่าง ๆ ให้ลึกซึ้งและกว้างขวาง เพื่อนำไปใช้พัฒนาตนพัฒนางานให้เจริญก้าวหน้ายิ่ง ๆ ขึ้น นอกจากนั้น จะต้องรู้จักควบคุมการกระทำความคิดของตนให้สงบหนักแน่น เป็นกลาง ห่างจากอคติ ซึ่งจะช่วยให้เกิดความรู้ความเข้าใจในเหตุผล ข้อเท็จจริง และความถูกผิดของเรื่องทั้งปวง ทำให้สามารถวินิจฉัยและตัดสินใจในปัญหาและเรื่องราวต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้อง เป็นธรรม และเป็นประโยชน์เสมอ จึงขอให้บัณฑิตเพียรพยายามสร้างเสริมคุณสมบัติดังกล่าวนี้ให้เกิดมีขึ้นในตน แล้วนำไปใช้ในการปฏิบัติงานและการดำเนินชีวิต เพื่อแต่ละคนจะได้ประสบความสำเร็จ มีอนาคตอันแจ่มใส และสามารถสร้างสรรค์ความเจริญมั่นคงให้แก่ชาติบ้านเมืองได้สืบไป
- เมื่อสามวันที่ผ่านมา ข้าพเจ้าได้พูดกับบัณฑิตในที่ประชุมนี้ว่า การที่จะประกอบ กิจการงานให้บรรลุผลสำเร็จนั้น บัณฑิตจะต้องอาศัยหลักการทำงานที่ถูกต้องมีประสิทธิภาพ มีการติดตามความก้าวหน้าทางวิชาการและเทคโนโลยี เมื่อพบอุปสรรคปัญหาก็จะต้องแก้ไข ด้วยใจที่สงบหนักแน่นและด้วยวิจารณญาณอันรอบคอบปราศจากอคติ รวมทั้งการทำงานจะต้อง คำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าส่วนตน มีความกตัญญูต่อบิดา มารดา ครูบาอาจารย์ และแผ่นดินถิ่นเกิด ในวันนี้ ใคร่จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายว่า ความรู้ทางวิชาการอย่างเดียวไม่เพียงพอ ที่จะทำให้บุคคลและสังคมมีความสุข เกิดความเจริญรุ่งเรืองอย่างยั่งยืน ความรู้ต้องควบคู่กับคุณธรรม นอกจากความกตัญญูต่อครูบาอาจารย์ บิดา มารดา และแผ่นดินถิ่นเกิดแล้ว ความกตัญญูรู้คุณต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์เป็นสิ่งที่บัณฑิตควรระลึกและปฏิบัติแต่ในสิ่งที่ดีงาม ถูกต้องตามหลักคุณธรรม อย่างเต็มกำลังความสามารถ เพื่อเป็นการทดแทนพระคุณของบิดา มารดา ครูบาอาจารย์ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ที่ทำให้บัณฑิตเจริญเติบใหญ่อยู่ในประเทศที่สงบสุข สามารถเล่าเรียนจนสำเร็จ การศึกษาได้ และเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศชาติต่อไป
- เมื่อสองวันก่อน ข้าพเจ้าได้พูดกับบัณฑิตในที่ประชุมนี้ว่า การที่จะทำงานให้บรรลุ ผลสำเร็จนั้น จะต้องอาศัยวิธีการทำงานที่ถูกต้องมีประสิทธิภาพ นอกจากนั้นยังต้องติดตาม ความก้าวหน้าทางด้านวิชาการและเทคโนโลยีอยู่ตลอดเวลา เมื่อมีปัญหาอุปสรรคต้องทำใจให้สงบ หนักแน่นและเป็นกลาง ปราศจากอคติจะได้สามารถใช้ความคิดวิจารณญาณอันรอบคอบตัดสิน แก้ไขปัญหาได้ถูกต้อง ในวันนี้ ใคร่จะกล่าวเพิ่มเติมแก่บัณฑิตทั้งหลาย ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสังคม นอกจากจะต้องคำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตนแล้ว ยังต้องมีความกตัญญู ไม่เพียงต่อบิดา มารดา และครูบาอาจารย์ เพราะการที่บัณฑิตได้รับความสำเร็จในวันนี้ ก็ด้วย พระคุณของท่านเหล่านี้ นอกจากนั้นบัณฑิตยังต้องมีความกตัญญูต่อบรรพบุรุษที่ได้รักษาบ้านเมือง ให้เราได้อยู่อย่างมีอิสระและมีความสุข จึงเป็นหน้าที่ของบัณฑิตทุกคนที่จะต้องช่วยกันรักษา และสร้างสิ่งดี ๆให้กับแผ่นดินถิ่นเกิดด้วย
- เมื่อวานนี้ ข้าพเจ้าได้พูดกับบัณฑิตในที่ประชุมนี้ว่า การที่จะประสบความสำเร็จ ในการทำงานได้นั้น จะต้องอาศัยวิธีการทำงานที่ถูกต้อง มีประสิทธิภาพติดตามความก้าวหน้า ทางวิชาการและเทคโนโลยี มีคุณธรรม เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน ในวันนี้ ใคร่จะกล่าวเพิ่มเติมแก่ท่านทั้งหลายว่า นอกจากจะต้องปฏิบัติงานด้วยวิธีการ ที่ถูกต้องมีประสิทธิภาพแล้ว บัณฑิตยังต้องตระหนักอยู่เสมอว่า ในการทำงานทุกอย่างทุกระดับนั้น ย่อมมีอุปสรรคและปัญหาเกิดขึ้นเป็นธรรมดา เมื่อต้องเผชิญปัญหาและอุปสรรคในการทำงาน บัณฑิตจะต้องรู้จักควบคุมความคิดจิตใจให้สงบหนักแน่น และเป็นกลางปลอดจากอคติ เมื่อมีจิตใจ ที่ตั้งมั่น ความคิดสติปัญญาก็จะกระจ่างแจ่มใส สามารถพิจารณาให้รู้ถึงเหตุผล ข้อเท็จจริง ตลอดจน ความถูกผิดของเรื่องราวต่าง ๆ ได้อย่างชัดเจน ความคิดพิจารณาที่ถูกต้องเที่ยงตรงนี้ จะช่วยให้ สามารถมองเห็นปัญหาได้กระจ่างชัด และสามารถดำเนินการแก้ไขได้ตรงจุด จึงขอให้บัณฑิตทุกคน นำสิ่งที่กล่าวนี้ไปพิจารณาให้เข้าใจชัด และพยายามฝึกหัดปฏิบัติตนให้มีความคิดพิจารณาที่ถูกต้อง เที่ยงตรง ระลึกถึงความรับผิดชอบชั่วดีอยู่ตลอดเวลา หากทำได้ดังกล่าว ไม่ว่าต่อไปบัณฑิตจะต้อง พบกับปัญหาอุปสรรคมากน้อยเพียงใด ก็เชื่อแน่ว่าจะสามารถแก้ไขให้ลุล่วงไปได้ด้วยดี และกิจการงาน ที่ทำก็จะบรรลุผลสำเร็จได้อย่างราบรื่นส่งผลดีแก่การพัฒนาสังคมและประเทศชาติต่อไป
- บัณฑิตทั้งหลายเมื่อสำเร็จการศึกษาแล้ว ย่อมมุ่งหวังที่จะออกไป ประกอบกิจการงานให้ประสบความสำเร็จ เพื่อสร้างความเจริญมั่นคงในชีวิต ความมุ่งหวังดังนี้จะสัมฤทธิ์ผลเป็นจริงได้ก็ด้วยการที่แต่ละคนปฏิบัติงานด้วยวิธีการที่ถูกต้องและมีประสิทธิภาพ และติดตามความก้าวหน้าของวิชาการและเทคโนโลยีอยู่ตลอดเวลา รวมทั้งต้องเป็นผู้ที่ยึดมั่นในคุณธรรม และเห็นประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน เพราะสังคมจะอยู่เป็นปรกติสุขได้ คนส่วนใหญ่ของสังคมจะต้องมีคุณธรรม หากบัณฑิตสามารถปฏิบัติได้ดังที่กล่าวนี้ ก็เชื่อแน่ว่า แต่ละคนจะประสบความสำเร็จในการประกอบกิจการงาน มีชีวิตที่มั่นคงก้าวหน้า และสามารถพัฒนาบ้านเมืองให้เจริญวัฒนายิ่ง ๆ ขึ้นได้ต่อไป
- วิชาความรู้ที่บัณฑิตทั้งหลายได้ศึกษาเล่าเรียนมา เป็นเครื่องมืออันทรงประสิทธิภาพ ซึ่งแต่ละคนจะได้นาไปใช้สาหรับประกอบกิจการงานในวันข้างหน้า แต่การจะใช้เครื่องมือนั้น ให้บังเกิดผลเป็นประโยชน์แท้จริงทั้งแก่ตัวบัณฑิตเองและแก่ส่วนรวม จำเป็นต้องอาศัยรากฐาน อันสาคัญยิ่ง คือศรัทธา ความเชื่อมั่นในความดี ศรัทธาความเชื่อมั่นดังกล่าว เกิดมีขึ้นได้ ด้วยการพิจารณาจนแจ้งชัดในเหตุและผล ว่าความดีเท่านั้นที่สามารถรักษาบุคคลและจรรโลงสังคม ให้เจริญมั่นคงได้ ความเชื่อมั่นที่บังเกิดขึ้นจากการพิจารณานี้ จะน้อมนาให้บุคคลมีความมุ่งมั่นตั้งใจ ที่จะประพฤติปฏิบัติแต่สิ่งที่ดีที่ถูกต้อง เมื่อจะประกอบอาชีพการงาน ก็เลือกทาเฉพาะงานที่สุจริต และเมื่อจะนาความรู้ไปใช้ในการปฏิบัติงาน ก็ใช้ในทางที่ถูกที่เจริญแต่ทางเดียว ไม่นาไปใช้ ให้บังเกิดเป็นโทษเป็นความเสื่อม จึงขอให้บัณฑิตทุกคนสร้างสมอบรมความเชื่อมั่นในความดี ให้งอกงามขึ้นในตน จะได้สามารถนาความรู้ที่มีอยู่ ไปใช้ประกอบกิจการงานสร้างสรรค์ประโยชน์ ที่แท้จริงให้แก่ตนเองและชาติบ้านเมืองได้สืบไป
